Blog

„Figurant”

O jednostce uwikłanej w system autorytarny

Grupy Wiekowe

Zagadnienia edukacyjne

„Figurant” to psychologiczny portret młodego mężczyzny, uwikłanego w świat tajnej policji niedemokratycznego państwa. Bohaterem tej filmowej opowieści jest Bronek Budny – funkcjonariusz komunistycznej Służby Bezpieczeństwa, który podejmując niemoralne decyzje stopniowo oddala się od najbliższych, staczając się w otchłań osamotnienia i zbrodni.

Swoją estetyką przywodzący na myśl dzieła polskiej szkoły filmowej, a tematyką – filmy z nurtu kina moralnego niepokoju, „Figurant” będzie interesującym i wartościowym seansem dla uczniów szkół średnich. Obecne w nim wątki mają szansę zainteresować przede wszystkim nauczycieli etyki, historii, języka polskiego, a także wychowawców. Postawa głównego bohatera może być ważnym punktem wyjścia do rozmowy na temat tego, jakimi wartościami należy kierować się w życiu.

Kadr z filmu „Figurant” (reż. Robert Gliński, prod. Polska 2023, dystrybucja: TVP Dystrybucja Kinowa)

Jednostka uwikłana w system totalitarny i autorytarny

„Figurant” ukazuje postępującą degradację moralną człowieka żyjącego w komunistycznej Polsce. Bronek Budny to młody funkcjonariusz tajnej policji politycznej. Bohater prowadzi działalność donosicielską, podejmuje niemoralne decyzje i okłamuje nawet najbliższą osobę, czyli swoją żonę. Jak funkcjonowanie w opresyjnym systemie wpływa na zachowanie człowieka? W obliczu jakich wyborów stawia jednostkę? Seans ma szansę pozostawić uczniów z wieloma wartościowymi refleksjami na ten temat. Po projekcji warto będzie porównać postawę Bronka Budnego z postępowaniem bohaterów lektur w sytuacjach literackich, które również przedstawiają sytuację totalitarną (m.in. Winston Smith z „Roku 1984” Georga Orwella, Józef K. z „Procesu” Franza Kafki, postaci z książki „Inny świat” G. Herlinga-Grudzińskiego).

Kadr z filmu „Figurant” (reż. Robert Gliński, prod. Polska 2023, dystrybucja: TVP Dystrybucja Kinowa)

Postawa oportunistyczna w filmie i literaturze

Jakimi wartościami należy kierować się w życiu? Czy warto podjąć wysiłek, by żyć w zgodzie z uniwersalnymi zasadami? A może zamiast tego lepiej za wszelką cenę próbować dostosować się do zewnętrznych okoliczności i skupić się na osiąganiu doraźnych korzyści? Bohater filmu za wszelką cenę próbuje się dopasować do systemu, w którym żyje. Nie zważa przy tym na zasady moralne. Zależy mu przede wszystkim na uznaniu przełożonych w pracy, pieniądzach, wygodnym życiu. Jakie będą konsekwencje wspomnianych decyzji? I czy te wybory życiowe pozwolą mu osiągnąć osobiste szczęście? „Figurant” może skłonić uczniów do refleksji na temat postawy konformistycznej, a także różnych wyborów moralnych i ich konsekwencji. 

Jak wyglądało życie w komunistycznej Polsce?

Pacyfikacja protestu w obronie krzyża w Nowej Hucie, inwigilacja środowisk kościelnych przez SB, okres „małej stabilizacji” – film w zrozumiały dla młodego widza sposób ukazuje wybrane wydarzenia z historii komunistycznej Polski. „Figurant” pokazuje realia codziennego życia w PRL z punktu widzenia młodego chłopaka, który chce zapewnić byt swojej rodzinie. Taka perspektywa na ówczesną rzeczywistość może okazać się bliska i przystępna dla uczniów.

Kadr z filmu „Figurant” (reż. Robert Gliński, prod. Polska 2023, dystrybucja: TVP Dystrybucja Kinowa)

Język przekazów propagandowych

Seans może być ciekawym pretekstem do rozmowy na ten temat. Warto będzie nawiązać w tym celu m.in. do tych fragmentów „Figuranta”, które były stylizowane na odcinki Polskiej Kroniki Filmowej. Zachęcamy do tego, by wspólnie z klasą przeanalizować je pod kątem występowania mechanizmów propagandowych. Po seansie można także wspólnie z klasą zastanowić się nad tym, jakie były cele komunistycznej propagandy.

Enklawa wolności, czyli działalność kulturalna w czasach PRL

„Figurant” w ciekawy sposób portretuje także ten aspekt, pokazując, w jaki sposób artyści radzili sobie z ograniczeniami cenzury w czasach komunizmu. Film pokazuje m.in. wymierzoną w ówczesną sytuację polityczną twórczość krakowskiego środowiska artystycznego (m.in. kabaretów i Piwnicy pod Baranami). 

Na film „Figurant” zapraszamy do kin od 20 października.

Paulina Kulesza

Dowiedz się jak zamówić seans
Sprawdź materiały edukacyjne

Najnowsze materiały edukacyjne

Zobacz wszystkie scenariusze!

W nich cała nadzieja

Materiały edukacyjne do filmu "W nich cała nadzieja" (reż. Piotr Biedroń, prod. Polska 2023, czas trwania: 89 min., dystrybucja: Galapagos Films).

Skąd dokąd

Materiały edukacyjne do filmu „Skąd dokąd" (reż. Maciek Hamela, Polska-Ukraina 2023, czas trwania: 90 min., dystrybucja: So Films).

Kicia Kocia pod choinkę

Materiały edukacyjne do filmu „Kicia Kocia pod choinkę” (reż. M. Stróżycka, Anna Błaszczyk, D. Litwiniak, Polska 2023, 45 min., dystrybucja: Stowarzyszenie Nowe Horyzonty)

Kajtek Czarodziej

Materiały edukacyjne do filmu „Kajtek Czarodziej” (reż. Magdalena Łazarkiewicz, Polska 2023, czas trwania: 105 min., dystrybucja: Kino Świat).

Pocałunek Klimta

Materiały edukacyjne do filmu „Pocałunek Klimta" (reż. Ali Ray, Wielka Brytania 2023, czas trwania: 90 min., dystrybucja w Polsce: Kino Maestro).

Pati i klątwa Posejdona

Materiały edukacyjne do filmu „Pati i klątwa Posejdona” (reż. David Alaux, Eric Tosti, Francja 2022, czas trwania: 95 min., dystrybucja w Polsce: Młode Horyzonty).

Figurant

Materiały edukacyjne do filmu „Figurant" (reż. Robert Gliński, prod. Polska 2023, 112 min., dystrybucja: TVP Dystrybucja Kinowa)

Chłopi

Materiały edukacyjne do filmu „Chłopi" (reż. DK Welchman, Hugh Welchman, prod. Polska 2023, 116 min., dystrybucja w Polsce: Next Film)

Neneh: Gwiazda baletu

Materiały edukacyjne do filmu ‚,Neneh: Gwiazda baletu" (reż. Ramzi Ben Sliman, prod. Francja 2022, 97 min., dystrybucja w Polsce: Galapagos Films)