Blog

„Sposób na ducha”

W duchu „Rodziny Addamsów” i Oscara Wilde’a

Grupy Wiekowe

Zagadnienia edukacyjne

Inspirowana opowiadaniem „Duch z Canterville” Oscara Wilde’a animacja jest pełna humoru oraz literackich nawiązań. W kreatywny sposób podchodzi do angielskich tradycji kulturowych, a jej rozrywkowa, lekko doprawiona grozą forma czyni z niej idealną propozycję na klasowe wyjście z okazji Halloween.

Zobacz zwiastun filmu „Sposób na ducha”:

To już 300 lat odkąd sir Simon Canterville robi to, co kocha najbardziej na świecie – jako duch nawiedza swój rodzinny dom w Anglii i przyprawia o gęsią skórkę każdego, kto odważy się przekroczyć jego próg. Wszystko zmienia się, kiedy do posiadłości wprowadza się amerykańska rodzina, która za nic ma sobie jego przyprawiające o atak serca triki prosto z zaświatów. Mimo prób wypędzenia nieproszonych gości – Canterville ponosi porażkę. Załamany sytuacją duch nabiera jednak nadziei, kiedy nawiązuje kontakt z Virginią, najstarszą córką nowych gospodarzy. Wspólnie wyruszają w podróż do magicznego ogrodu, aby znaleźć przyczynę jego 300-letniej klątwy. Jeżeli im się uda, duch Canterville’a będzie wolny, ale jeżeli poniosą porażkę – oboje zostaną uwięzieni na całą wieczność.

„Sposób na ducha” to animacja inspirowana klasycznym opowiadaniem Oscara Wilde’a – a także wierna eleganckiemu, skrzącemu się błyskotliwym dowcipem stylowi tego autora. Nieprzypadkowo wchodzi do kin tuż przed Halloween, bo to familijna produkcja z dreszczykiem – w rodzaju „Serii niefortunnych zdarzeń” czy „Rodziny Addamsów”. Groza ma tutaj charakter przewrotny i komediowy, nie powinna wywołać lęku wśród dzieci powyżej dziewiątego roku życia, którym jest dedykowana.

Kadr z filmu „Sposób na ducha” (reż. Kim Burdon, Wielka Brytania/Kanada 2023, dystrybucja: Kino Świat).

Walory edukacyjne filmu „Sposób na ducha”:

  • Nietypowa przyjaźń i odrzucenie uprzedzeń. Relacja Wirginii i sir Canterville’a pokazuje, że nić porozumienia można nawiązać z każdym. Otwartość dziewczyny sprawia, że duch zmienia się na lepsze i po raz pierwszy od czasu śmierci zaczyna komuś ufać. Bohaterce udaje się także udowodnić mu, że zaciekła nienawiść, jaką żywi do wszystkich przedstawicieli rodu Cheshire – w tym do jej ukochanego, Henry’ego – zaślepia go i jest bezpodstawna. Znacznie milej żyć (także w życiu pozagrobowym), kiedy dąży się do zgody, nie do kolejnych podziałów.
  • Jak naprawić zepsutą reputację? Sir Canterville jest ofiarą plotek i pomówień, które ciągną się za nim jeszcze w życiu pozagrobowym. Wszyscy wierzą bowiem, że zamordował swoją żonę, co nie mogłoby być dalsze od prawdy. Jego nowa przyjaciółka, Wirginia, jest zdeterminowana, by oczyścić jego imię. Odrzucenie, brak akceptacji i osamotnienie to stany, których obawia się każdy, nie tylko nastolatek – dlatego łatwo współczuć okrutnie potraktowanemu przez los duchowi.
  • Trawestacja „Ducha z Canterville” Oscara Wilde’a. W swoich opowiadaniach Wilde w erudycyjny sposób łączył grozę z humorem. Animacja na podstawie „Ducha z Canterville” jest utrzymana w bardzo podobnej estetyce. Uczniowie starszych klas szkoły podstawowej mogą porównać literacki oryginał z filmową adaptacją, ale nie tylko. „Sposób na ducha” sprawdzi się jako lektura kontekstowa m.in. do groteskowych, dowcipnych opowiadań Mrożka, ale i kryminałów Agathy Christie.
  • Wprowadzenie do romantyzmu. Film jest wręcz przesiąknięty tradycją romantyczną. W kanonie lektur dla szkoły podstawowej ta epoka literacka jest przede reprezentowana w swojej patriotyczno-martyrologicznej odsłonie. „Sposób na ducha” sięga raczej do tradycji tzw. czarnego romantyzmu – do powieści gotyckiej, utworów Waltera Scotta; do tragicznych historii miłosnych, klimatycznych opowieści o duchach i pełnych fantazji wierzeń ludowych. To w końcu epoka, w której narodził się horror jako gatunek literacki. „Sposób na ducha” udowadnia, że tradycja romantyczna jest w popkulturze nadal żywa.
Kadr z filmu „Sposób na ducha” (reż. Kim Burdon, Wielka Brytania/Kanada 2023, dystrybucja: Kino Świat).
  • Mnogość nawiązań do angielskiej literatury i kultury. Romantyzm i proza Oscara Wilde’a nie są jedynymi tradycjami literackimi, do których z wdziękiem i przymrużeniem oka nawiązuje film. Odnajdziemy w nim ślady pełnych melancholijnego uroku powieści wiktoriańskich, kryminalnych opowiadań Edgara Allana Poego i Arthura Conana Doyle’a, legend arturiańskich, „Opowieści wigilijnej” Charlesa Dickensa. Ważną rolę w fabule i w konstrukcji postaci sir Canterville’a odegra również twórczość Szekspira, przede wszystkim „Hamlet”.
  • Męskie i kobiece. Film w przewrotny sposób podchodzi do oczekiwań względem ról płciowych oraz do konwencji romansu. Wirginia zakochuje się ze wzajemnością w swoim nowym sąsiedzie, Henrym, ale para będzie musiała pogodzić wiele dzielących ją różnic: nie tylko tych kulturowych, wynikających z tego, że on jest Anglikiem, a ona Amerykanką. Zakochani mają także całkiem inne charaktery. Wirginia jest odważna, sprawcza, silna i wysportowana, a Henry – nieco nieśmiały, uczuciowy, grzeczny. Akcja filmu toczy się u progu XX wieku, a główna bohaterka jest nowoczesną dziewczyną, bardzo ciekawie napisaną postacią, która nie zamierza czekać z założonymi rękami na wybawienie z opresji. To ona, w kontraście do typowych opowieści o miłości, kilkakrotnie ratuje Henry’ego z niebezpiecznej sytuacji. Oboje doskonale się uzupełniają.
  • Tradycja kontra nowoczesność. Sir Canterville nie rozumie zmian, jakie zaszły na świecie w ciągu 300 lat i nie nadąża za swoją nową przyjaciółką Wirginią, która jeździ „po męsku” konno i nosi spodnie. Ich relacja ciekawie pokazuje, do jakich zmian obyczajowych doszło na przestrzeni wieków. Nie każdej zmiany należy się bać, a z doświadczeń przodków można się wiele nauczyć.
  • Kryminał, groza, groteska, trawestacja, postmodernizm. Film może posłużyć jako przykład każdej z tych estetyk i gatunków. Na przykładzie dzieła popkultury łatwiej jest wytłumaczyć skomplikowane pojęcia. Pomimo rozrywkowej formy „Sposób na ducha” jest filmem bardzo inteligentnym w podejściu do żonglowania gatunkami i bardzo świadomie nawiązującym do rozmaitych tradycji literackich. Jestem przekonana, że zwłaszcza nauczyciele przedmiotów humanistycznych obejrzą „Sposób na ducha” z dużą przyjemnością i wyłowią z niego wiele „smaczków”.

Na film „Sposób na ducha” zapraszamy do kin od 20 października.

Katarzyna Kebernik

Dowiedz się jak zamówić seans

Najnowsze materiały edukacyjne

Zobacz wszystkie scenariusze!

W nich cała nadzieja

Materiały edukacyjne do filmu "W nich cała nadzieja" (reż. Piotr Biedroń, prod. Polska 2023, czas trwania: 89 min., dystrybucja: Galapagos Films).

Skąd dokąd

Materiały edukacyjne do filmu „Skąd dokąd" (reż. Maciek Hamela, Polska-Ukraina 2023, czas trwania: 90 min., dystrybucja: So Films).

Kicia Kocia pod choinkę

Materiały edukacyjne do filmu „Kicia Kocia pod choinkę” (reż. M. Stróżycka, Anna Błaszczyk, D. Litwiniak, Polska 2023, 45 min., dystrybucja: Stowarzyszenie Nowe Horyzonty)

Kajtek Czarodziej

Materiały edukacyjne do filmu „Kajtek Czarodziej” (reż. Magdalena Łazarkiewicz, Polska 2023, czas trwania: 105 min., dystrybucja: Kino Świat).

Pocałunek Klimta

Materiały edukacyjne do filmu „Pocałunek Klimta" (reż. Ali Ray, Wielka Brytania 2023, czas trwania: 90 min., dystrybucja w Polsce: Kino Maestro).

Pati i klątwa Posejdona

Materiały edukacyjne do filmu „Pati i klątwa Posejdona” (reż. David Alaux, Eric Tosti, Francja 2022, czas trwania: 95 min., dystrybucja w Polsce: Młode Horyzonty).

Figurant

Materiały edukacyjne do filmu „Figurant" (reż. Robert Gliński, prod. Polska 2023, 112 min., dystrybucja: TVP Dystrybucja Kinowa)

Chłopi

Materiały edukacyjne do filmu „Chłopi" (reż. DK Welchman, Hugh Welchman, prod. Polska 2023, 116 min., dystrybucja w Polsce: Next Film)

Neneh: Gwiazda baletu

Materiały edukacyjne do filmu ‚,Neneh: Gwiazda baletu" (reż. Ramzi Ben Sliman, prod. Francja 2022, 97 min., dystrybucja w Polsce: Galapagos Films)