Blog

„Sposób na ducha”

Dowiedz się jak zamówić seans

W duchu „Rodziny Addamsów” i Oscara Wilde’a

Grupy Wiekowe

Zagadnienia edukacyjne

Inspirowana opowiadaniem „Duch z Canterville” Oscara Wilde’a animacja jest pełna humoru oraz literackich nawiązań. W kreatywny sposób podchodzi do angielskich tradycji kulturowych, a jej rozrywkowa, lekko doprawiona grozą forma czyni z niej idealną propozycję na klasowe wyjście z okazji Halloween.

Zobacz zwiastun filmu „Sposób na ducha”:

To już 300 lat odkąd sir Simon Canterville robi to, co kocha najbardziej na świecie – jako duch nawiedza swój rodzinny dom w Anglii i przyprawia o gęsią skórkę każdego, kto odważy się przekroczyć jego próg. Wszystko zmienia się, kiedy do posiadłości wprowadza się amerykańska rodzina, która za nic ma sobie jego przyprawiające o atak serca triki prosto z zaświatów. Mimo prób wypędzenia nieproszonych gości – Canterville ponosi porażkę. Załamany sytuacją duch nabiera jednak nadziei, kiedy nawiązuje kontakt z Virginią, najstarszą córką nowych gospodarzy. Wspólnie wyruszają w podróż do magicznego ogrodu, aby znaleźć przyczynę jego 300-letniej klątwy. Jeżeli im się uda, duch Canterville’a będzie wolny, ale jeżeli poniosą porażkę – oboje zostaną uwięzieni na całą wieczność.

„Sposób na ducha” to animacja inspirowana klasycznym opowiadaniem Oscara Wilde’a – a także wierna eleganckiemu, skrzącemu się błyskotliwym dowcipem stylowi tego autora. Nieprzypadkowo wchodzi do kin tuż przed Halloween, bo to familijna produkcja z dreszczykiem – w rodzaju „Serii niefortunnych zdarzeń” czy „Rodziny Addamsów”. Groza ma tutaj charakter przewrotny i komediowy, nie powinna wywołać lęku wśród dzieci powyżej dziewiątego roku życia, którym jest dedykowana.

Kadr z filmu „Sposób na ducha” (reż. Kim Burdon, Wielka Brytania/Kanada 2023, dystrybucja: Kino Świat).

Walory edukacyjne filmu „Sposób na ducha”:

  • Nietypowa przyjaźń i odrzucenie uprzedzeń. Relacja Wirginii i sir Canterville’a pokazuje, że nić porozumienia można nawiązać z każdym. Otwartość dziewczyny sprawia, że duch zmienia się na lepsze i po raz pierwszy od czasu śmierci zaczyna komuś ufać. Bohaterce udaje się także udowodnić mu, że zaciekła nienawiść, jaką żywi do wszystkich przedstawicieli rodu Cheshire – w tym do jej ukochanego, Henry’ego – zaślepia go i jest bezpodstawna. Znacznie milej żyć (także w życiu pozagrobowym), kiedy dąży się do zgody, nie do kolejnych podziałów.
  • Jak naprawić zepsutą reputację? Sir Canterville jest ofiarą plotek i pomówień, które ciągną się za nim jeszcze w życiu pozagrobowym. Wszyscy wierzą bowiem, że zamordował swoją żonę, co nie mogłoby być dalsze od prawdy. Jego nowa przyjaciółka, Wirginia, jest zdeterminowana, by oczyścić jego imię. Odrzucenie, brak akceptacji i osamotnienie to stany, których obawia się każdy, nie tylko nastolatek – dlatego łatwo współczuć okrutnie potraktowanemu przez los duchowi.
  • Trawestacja „Ducha z Canterville” Oscara Wilde’a. W swoich opowiadaniach Wilde w erudycyjny sposób łączył grozę z humorem. Animacja na podstawie „Ducha z Canterville” jest utrzymana w bardzo podobnej estetyce. Uczniowie starszych klas szkoły podstawowej mogą porównać literacki oryginał z filmową adaptacją, ale nie tylko. „Sposób na ducha” sprawdzi się jako lektura kontekstowa m.in. do groteskowych, dowcipnych opowiadań Mrożka, ale i kryminałów Agathy Christie.
  • Wprowadzenie do romantyzmu. Film jest wręcz przesiąknięty tradycją romantyczną. W kanonie lektur dla szkoły podstawowej ta epoka literacka jest przede reprezentowana w swojej patriotyczno-martyrologicznej odsłonie. „Sposób na ducha” sięga raczej do tradycji tzw. czarnego romantyzmu – do powieści gotyckiej, utworów Waltera Scotta; do tragicznych historii miłosnych, klimatycznych opowieści o duchach i pełnych fantazji wierzeń ludowych. To w końcu epoka, w której narodził się horror jako gatunek literacki. „Sposób na ducha” udowadnia, że tradycja romantyczna jest w popkulturze nadal żywa.
Kadr z filmu „Sposób na ducha” (reż. Kim Burdon, Wielka Brytania/Kanada 2023, dystrybucja: Kino Świat).
  • Mnogość nawiązań do angielskiej literatury i kultury. Romantyzm i proza Oscara Wilde’a nie są jedynymi tradycjami literackimi, do których z wdziękiem i przymrużeniem oka nawiązuje film. Odnajdziemy w nim ślady pełnych melancholijnego uroku powieści wiktoriańskich, kryminalnych opowiadań Edgara Allana Poego i Arthura Conana Doyle’a, legend arturiańskich, „Opowieści wigilijnej” Charlesa Dickensa. Ważną rolę w fabule i w konstrukcji postaci sir Canterville’a odegra również twórczość Szekspira, przede wszystkim „Hamlet”.
  • Męskie i kobiece. Film w przewrotny sposób podchodzi do oczekiwań względem ról płciowych oraz do konwencji romansu. Wirginia zakochuje się ze wzajemnością w swoim nowym sąsiedzie, Henrym, ale para będzie musiała pogodzić wiele dzielących ją różnic: nie tylko tych kulturowych, wynikających z tego, że on jest Anglikiem, a ona Amerykanką. Zakochani mają także całkiem inne charaktery. Wirginia jest odważna, sprawcza, silna i wysportowana, a Henry – nieco nieśmiały, uczuciowy, grzeczny. Akcja filmu toczy się u progu XX wieku, a główna bohaterka jest nowoczesną dziewczyną, bardzo ciekawie napisaną postacią, która nie zamierza czekać z założonymi rękami na wybawienie z opresji. To ona, w kontraście do typowych opowieści o miłości, kilkakrotnie ratuje Henry’ego z niebezpiecznej sytuacji. Oboje doskonale się uzupełniają.
  • Tradycja kontra nowoczesność. Sir Canterville nie rozumie zmian, jakie zaszły na świecie w ciągu 300 lat i nie nadąża za swoją nową przyjaciółką Wirginią, która jeździ „po męsku” konno i nosi spodnie. Ich relacja ciekawie pokazuje, do jakich zmian obyczajowych doszło na przestrzeni wieków. Nie każdej zmiany należy się bać, a z doświadczeń przodków można się wiele nauczyć.
  • Kryminał, groza, groteska, trawestacja, postmodernizm. Film może posłużyć jako przykład każdej z tych estetyk i gatunków. Na przykładzie dzieła popkultury łatwiej jest wytłumaczyć skomplikowane pojęcia. Pomimo rozrywkowej formy „Sposób na ducha” jest filmem bardzo inteligentnym w podejściu do żonglowania gatunkami i bardzo świadomie nawiązującym do rozmaitych tradycji literackich. Jestem przekonana, że zwłaszcza nauczyciele przedmiotów humanistycznych obejrzą „Sposób na ducha” z dużą przyjemnością i wyłowią z niego wiele „smaczków”.

Na film „Sposób na ducha” zapraszamy do kin od 20 października.

Katarzyna Kebernik

Dowiedz się jak zamówić seans

Najnowsze materiały edukacyjne

Zobacz wszystkie scenariusze!

Cudowne życie

Materiały edukacyjne do filmu „Cudowne życie” (reż. Ken Scott, Francja 2025, dystrybucja w Polsce: Best Film).

Edukatorzy o filmie
Scenariusz lekcji
napisy

Kayara niepokonana

Materiały edukacyjne do filmu „Kayara Niepokonana” (reż. César Zelada, Hiszpania, Peru 2025, dystrybucja: Kino Świat).

DZIADKU, WIEJEMY!

Materiały edukacyjne do filmu „Dziadku, wiejemy!” (reż. Olga Chajdas, Polska 2025, dystrybucja: Next Film).

HITPIG. ŚWINIAK ZAWODOWIEC

Materiały edukacyjne do filmu „Hitpig. Świniak zawodowiec” (reż. Cinzia Angelini, David Feiss, Wielka Brytania, Kanada, USA 2024, dystrybucja w Polsce: Monolith Films).

NIESAMOWITE PRZYGODY SKARPETEK

Materiały edukacyjne do filmu „Niesamowite przygody skarpetek” (reż. Elżbieta Wąsik, Polska 2025, dystrybucja w Polsce: Stowarzyszenie Nowe Horyzonty)

ELFY ROZRABIAJĄ

Materiały edukacyjne do filmu „Elfy rozrabiają" (reż. Ute von Münchow-Pohl, Niemcy 2024, dystrybucja w Polsce: Kino Świat)

OSKAR, PATKA I ZŁOTO BAŁTYKU

Materiały edukacyjne do filmu „Oskar, Patka i Złoto Bałtyku” (reż. Magdalena Nieć, Mariusz Palej, Polska 2025, dystrybucja w Polsce: Stowarzyszenie Nowe Horyzonty)

FREDDY. PUDEL NIE Z TEJ ZIEMI

Materiały edukacyjne do filmu „Freddy. Pudel nie z tej Ziemi” (reż. Alexs Stadermann, Australia, Niemcy, Hiszpania, Meksyk 2024, dystrybucja w Polsce: Monolith Films)

Jeden na milion

Materiały edukacyjne do filmu „Jeden na milion” (reż. Jon Gunn, USA 2025, dystrybucja w Polsce: Monolith Films)