W najbliższy piątek, 2 kwietnia, obchodzić będziemy Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Jego głównym celem jest zwrócenie uwagi na codzienne problemy, z jakimi borykają się osoby ze spektrum, a także szerzenie wiedzy w tym zakresie.

Niestety, brak zrozumienia i niewłaściwa interpretacja pewnych specyficznych zachowań, przejawianych przez ludzi z autyzmem, mogą prowadzić do stygmatyzacji i wykluczenia. W naszym mniemaniu dobrym narzędziem, mogącym przeciwdziałać przejawom takiej dyskryminacji, jest sztuka filmowa. W jaki sposób może pomóc? Kino to przestrzeń, w której mamy szansę poznać cudze doświadczenia, co uwrażliwia nas na niedostrzegane wcześniej problemy. Za sprawą filmowego obrazu możemy spojrzeć na świat z innej perspektywy, co kształtuje w nas postawę empatii wobec odmienności i pomaga oswoić nieznane dla nas rejony.

W tym miejscu warto przywołać takie tytuły, jak uhonorowany czterema Oscarami „Rain Man” czy „Temple Grandin” (nagrodzona m.in. siedmioma statuetkami Emmy). Dzięki tym dziełom szerokie grono odbiorców miało okazję poznać wyzwania, z jakimi na co dzień mierzą się osoby ze spektrum autyzmu. Empatyzując z protagonistami, widz zyskiwał szansę, by zrozumieć mechanizmy, które utrudniają im przystosowanie się do wymagań społeczeństwa. Poza istniejącymi różnicami istnieją przecież także podobieństwa – czasem wystarczy tylko uważniej spojrzeć.

Czy film może pomóc? O terapeutycznej roli kina

Warto jednak wspomnieć, że w kontekście autyzmu medium filmowe może mieć także inną „supermoc”. Dla osoby ze spektrum może stać się ono bowiem łącznikiem ze światem zewnętrznym. Może – za pośrednictwem snutych na ekranie opowieści – umożliwić pokazanie własnej historii, choć czasem jest to nie lada wyzwaniem. Może być także pomocą w przełamywaniu barier. Właśnie o tych magicznych właściwościach kina opowiada film „Życie animowane”.

Bohaterem tej niezwykłej, dokumentalnej opowieści jest Owen Suskind, który w wieku trzech lat przestał mówić i chodzić. Lekarska diagnoza brzmiała: autyzm. Po bezskutecznych próbach nawiązania kontaktu z dzieckiem rodzice zaczęli powoli tracić nadzieję. Przypadkiem spostrzegli, że ich syn podejmował próby komunikowania się ze światem zewnętrznym za pomocą… dialogów zaczerpniętych z disneyowskich animacji. Uniwersalność tych opowieści i występujących w nich schematów pomogła bohaterowi oswoić skomplikowany świat emocji i międzyludzkich relacji.

„Życie animowane” to ciepłe, pełne empatii spojrzenie na cudzą odmienność. To film o terapeutycznej roli kina i o tym, w jaki sposób pomaga ono budować porozumienie ponad podziałami.

O czym warto porozmawiać po seansie?

„Życie animowane” to dokument, o którym warto rozmawiać – nie tylko przy okazji Światowego Dnia Świadomości Autyzmu. Film ten skłoni do istotnych refleksji – warto będzie podzielić się nimi w dyskusji z uczniami szkół ponadpodstawowych. Przykładowe kwestie, o których można porozmawiać po seansie, to:

• Autyzm i syndrom Aspergera – na czym polegają?
• Empatia wobec odmiennych perspektyw – w kinie i w życiu.
• Obiektywny język filmu dokumentalnego – ideał czy mit?
• Co animacja robi w dokumencie? Nowe sposoby mówienia o rzeczywistości.
• Fenomen Disneya – nie tylko wdzięczność i pochlebstwa.

Wsparciem w dyskusji może być nasz autorski scenariusz lekcji, który w wyczerpujący sposób pomoże Ci omówić wspomniane zagadnienia. Na podstronie filmu znajdziesz także podpowiedź, w jakich serwisach możesz obejrzeć dokument legalnie.

Paulina Kulesza