Czas ważnych decyzji. Społeczeństwo polaryzuje się. Wokół ważnych kwestii eskalują konflikty, a wrogie nastroje nie sprzyjają poszukiwaniu rozwiązań. Czy całe to zamieszanie mogłoby przebiegać inaczej? Czy kolejne pokolenia mają szansę uniknąć takiej sytuacji? Jako optymistka i idealistka wyobrażam sobie dzisiejsze dzieci i młodzież jako mądre społeczeństwo przyszłości. Jako praktyczka edukacji filmowej – przypominam sobie dzieła, których wychowawcza moc nieraz mnie zaskoczyła. Wybrałam dla Was 5 zestawów materiałów edukacyjnych i filmów (dla różnych grup wiekowych), które niosą pozytywne wartości – tak bardzo obecnie potrzebne.

Równość i szacunek dla odmienności: „Zwierzogród” (klasy 1-3 szkoły podstawowej)

W Zwierzogrodzie każdy może czuć się jak w domu. Nowoczesne centrum otaczają dzielnice pokryte wiecznym śniegiem, upalne pustynne przedmieścia, dystrykt lasu tropikalnego. U stóp polis płynie rozległa rzeka. Cała wielkomiejska infrastruktura dostosowana jest do zróżnicowanych potrzeb mieszkańców i gości, np. chomiki poruszają się barwnymi tunelami, hipopotamy do centrum docierają kanałami wodnymi, dla gibkich zwierzogrodzian dostępne są liany. Wysokorozwinięta cywilizacja zwierząt znalazła sposób na to, by i wilk był syty, i owca cała.

Na tle scenerii tego niezwykłego miasta króliczka Jody Hops udowadnia, że stereotypy są szkodliwe i że każdy powinien mieć możliwość realizowania swoich marzeń, respektując dobro i bezpieczeństwo innych. Wyobraźcie sobie, ile moglibyśmy nauczyć się z wizyty w Zwierzogrodzie! Zachęcam do odbycia tej filmowej wycieczki z Waszymi dziećmi, a następnie – porozmawiania z nimi o wymarzonym mieście przyszłości. Może uda się Wam stworzyć wspólną pracę plastyczną na ten temat? Pytania pomocnicze do tego zadania znajdziecie w scenariuszu zajęć mojego autorstwa.

Odpowiedzialność, nadzieja, odwaga: „Kraina jutra” (klasy 6-8 szkoły podstawowej)

Podobną rozmowę na temat wymarzonego miasta przyszłości można przeprowadzić ze starszymi widzami – na podstawie filmu „Kraina jutra” i poświęconego mu scenariusza lekcji autorstwa filmoznawcy doktora Macieja Pietrzaka. Bohaterka produkcji udowadnia, że – choć zalewające nas z każdej strony przygnębiające wieści o zagrożeniach cywilizacyjnych mogą odebrać nadzieję – nie warto się poddawać! Po seansie przypomnijcie swoim pociechom opowiadaną przez bohaterów przypowieść o dwóch wilkach i wspólnie wyciągnijcie z niej wnioski. Czyż nadzieja i poczucie odpowiedzialności nie są źródłem odwagi oraz motywacji do szukania rozwiązań i wcielania ich w życie?

Empatia i poszukiwanie wspólnego języka: „Szkoła Babel” (szkoły ponadpodstawowe)

Dążenie do porozumienia i budowanie otwartej i empatycznej wspólnoty to zadanie niełatwe, ale warte każdego trudu. Młodzi widzowie przekonają się o tym dzięki dokumentowi „Szkoła Babel”, przybliżającemu nietypową francuską klasę. Jej członkowie pochodzą z odległych krajów, które opuścili z różnych powodów, mając spory bagaż nieoczywistych doświadczeń. Uczniowie poznają siebie nawzajem, doskonalą znajomość francuskiego (by wkrótce dołączyć do odpowiednich klas i swoich francuskich rówieśników), a także integrują się wokół wspólnego filmowego projektu.

Poruszający dokument otwiera oczy na problemy innych i zasiewa w widzach motywację do budowania społeczeństwa dialogu i otwartości. Jak każdy mądry film, „Szkoła Babel” domaga się głębokiej refleksji. W dotarciu do ciekawych wniosków pomoże scenariusz lekcji stworzony przez filmoznawcę doktora Adama Domalewskiego.

Krytyczna postawa wobec przekazów medialnych: „Kobieta idzie na wojnę” (szkoły ponadpodstawowe)

Kontrowersyjna postawa i burzliwa historia walecznej ekoaktywistki, bohaterki filmu „Kobieta idzie na wojnę”, doprowadzić może do wielu istotnych wniosków na temat problemów współczesnych społeczeństw. Chciałabym zwrócić szczególną uwagę na jedno z zagadnień poruszanych przez twórców obrazu – temat wiarygodności przekazów medialnych. Przyjrzyjcie się temu drugoplanowemu wątkowi, oglądając film ze swoimi nastoletnimi dziećmi. W materiałach dydaktycznych proponuję interaktywne działanie zachęcające do analizy programów informacyjnych. Traktując je jako punkt wyjścia, możecie porozmawiać o roli mediów i ich wpływie na społeczne nastroje.

Szacunek dla przyrody: „Królestwo” (klasy 4-8 szkoły podstawowej, szkoły ponadpodstawowe)

Wbrew temu, co wynikałoby z zachowania wielu ludzi, Ziemia nie należy tylko do nas. Przypomina o tym „Królestwo”, dokument opowiadający historię świata z punktu widzenia fauny i flory, od tysięcy lat podbijanej i przekształcanej przez cywilizację człowieka. Warto spojrzeć na nasze miejsce życia z tej perspektywy zwłaszcza dziś, gdy głośno wybrzmiewające okrzyki przerażonych ekologów nadal nie docierają do osób decydujących o ważnych kwestiach związanych ze środowiskiem. Przejrzyjcie scenariusz zajęć autorstwa filmoznawcy i pedagoga Stanisława Bitki, który zachęca do poznania innych dzieł (filmowych i literackich) podejmujących ekologiczne tematy.

Edukacja: Film w Szkole

Powyższy wybór tytułów i wartości jest subiektywny i dyktowany bieżącymi niepokojami. Poszukiwanie innych propozycji FILMU W SZKOLE podejmujących etyczne zagadnienia nie będzie czasochłonne – ten aspekt filmów jest dla nas szczególnie ważny przy selekcji tytułów. Zobaczcie, jakie bogactwo kryje się pod tagiem WARTOŚCI. A może szukacie bardziej szczegółowych zagadnień? Pomocne okazać się mogą np. kategorie: BEZPIECZEŃSTWO, PRZYJAŹŃ, RODZINA, RÓŻNORODNOŚĆ, TRADYCJA, a także inne, które znajdziecie na naszej stronie. Polecamy również nasz blogowy cykl KINO O WARTOŚCIACH. Do tej pory zachęcaliśmy do okołofilmowych refleksji o problemie rasizmu, prawach osób LGBT+ oraz o filmowych mentorach. Kolejne zagadnienia już wkrótce – bądźcie na bieżąco!

Agnieszka Powierska